XII VIŠEVJEKOVNO PUTOVANJE OD DUŠE DO SRCA CRNOGORSKI ISELJENICI U OGNJENOJ ZEMLJI U KOJOJ SE NIJESU ODRICALI SVOG ČOJSTVA, SOJSTVA I SVOJSTVA

XII VIŠEVJEKOVNO PUTOVANJE OD DUŠE DO SRCA
CRNOGORSKI ISELJENICI U OGNJENOJ ZEMLJI U KOJOJ SE NIJESU ODRICALI SVOG ČOJSTVA, SOJSTVA I SVOJSTVA
ARGENTINA NAM JE PRUŽILA SVE , ALI BI VOLJELI DA CRNA GORA PREPOZNA DA SMO I MI CRNOGORCI
Crna Gora je za sve njene iseljenike postojbina, đedovina, zavičaj, bila i ostala rodna gruda.Bez obzira što je protok vremena uzeo svoj “danak” pa su u nekim zemljama prijema asimilovani , zaboravljajući Crnogorski jezik , svi oni Crnu Goru nose u duši čuvajući u njoj ljubav o svom porijeklu, nacionalnoj svijesti , običajima i tradiciji Crne Gore ne odričući se CrnogorskoG čojstva, svojstva i sojstva. VIŠEVJEKOVNO PUTOVANJE DO DUŠE DO SRCA je nastalo iz poštovanja prema svima njima i emociji koja nas ođe i njih tamo povezuje neraskidivim vezama koje Crnu Goru čini vječnom.
ARGENTINA IM JE PRUŽILA DOM, MIR, POSAO, ŽIVOT DOSTOJAN ČOVJEKA
Iseljavanje Crnogoraca u Argentinu je počelo u XVII vijeku. 1798.godine Jovan Gojković iz Herceg Novog se iselio u Argentini baveći se trgovinom. Prvi Crnogorski doseljenici bili su mornari, iz Boke Kotorske koji su navigacione vještine stekli u Pomorskoj školi u Perastu . Sa brodovima čuvenih bokeljskih kapetana iskrcali su se prvo u Buenos Ajresu , jer su kao mornari i kapetani tražili zaposlenje duž južno-američkih rijeka i obala. Veće grupe Crnogorskih iseljenika dolaze poslije Prvog svjetskog rata, kada su USA uvele godišnje kvote za useljenike i kada je ograničavan njihov ulazak u Sjevernu Ameriku.
1870. u Buenos AjresU Dušan Radonjić porijeklom sa Njeguša postaje vlasnik lista „El Ekonomista“, a njegov sin Huan je danas poznati političar i privrednik. Petar Zambelić, kapetan sa Luštice, bio je prvi vodič za prolazak kroz Ognjenu Zemlju.
Jedan od bokeljskih pomoraca bio je i kapetan Miloš Vukasović (1842-1908.g.). On je 1870. godine osnovao parobrodsko društvo "La Platense", u Buenos Ajresu, koje je postalo jedno od najvećih u Južnoj Americi. Vukasović se sem pomorstva bavio i projektovanjem brodova za svoju za druge kompanije . Pored toga, obavljao je i značajne diplomatske funkcije. Bio je dugo godina počasni generalni konzul Crne Gore u Argentini i generalni konzul Ruske vlade u Argentini.
Početkom XIX vijeka, u Južnu Ameriku dolazi veći broj Crnogorskih iseljenika naseljavaju se u Rosariju, gradu na zapadnoj obali rijeke Parana u u pokrajini Santa Fe, zatim u pokrajini Čako đe osnivaju koloniju La Montenegrina i dom “Durmitor” , Tandilu, Buenos Airesu, Venado Tuerto i General Madariagu u kojem su djelovale Crnogorske asocijacije “Zeta” i “ Njegoš” . 1908.god. u Tandilu se osniva prvo crnogorsko društvo uzajamne pomoći. Sve do početka Prvog svjetskog rata broj Crnogorskih iseljenika nije bio veliki. Argentinski popis iz 1914. godine identifikuje 1.575 Crnogoraca .
Najmasovnije doseljavanje Crnogoraca u Argentinu je počelo je poslije 1918. godine tj. u periodu od 1919. do 1925.godine i trajalo je sve do početka Drugog svjetskog rata. To su prve političke izbjeglice , koje su nakon odlaska kralja Nikole u izgnanstvo , emigrirale u Argentinu ne prihvatajući da se Crna Gora gasi na svom vjekovnom ognjištu, protiveći se ujedinjenju sa Srbijom.
Žestoke političke podjele u Crnoj Goru tokom dvadesetih i tridesetih godina prošlog vijeka , prenijele su se i na Crnogorce u Argentini .Rivalitet među suprostavljenim stranama je bio veliki , dešavali su se nemili događaji među konfrontiranim stranama sa dosta čestim smrtnim posljedicama nakon obračuna vatrenim oružjem. Podjele su bile na Crnogorce koji su bili "za kralja i Crnu Goru” i druge koji su bili za novoformiranu Kraljevinu Srba Hrvata i Slovenaca . Ova situacija je trajala godinama ,ali vremenom su Crnogorski iseljenici bili prinuđeni da se oslobode političkih podjela iz Crne Gore i jedni i drugi jer su u ovoj dalekoj zemlji bili upućeni jedni na druge i nijesu mogli jedni bez drugih.
Mnogi drugi društveni procesi koji su se dešavali u Crnoj Gori (na štetu Crnogoraca) značajno su se reflektovale na Crnogorske iseljenike ne samo u u Argentini, već u svim iseljeničkim sredinama i dan-danas imaju veliki uticaj. 1938.godine u Mađagaju- provinciji Ćako je izgrađena Crnogogorska Pravoslavna Crkva Sv.Nikola , koja je kao i mnogo toga preuzeta od SPC ( 2012.g).Bilo je još tu nemilih događaja sa uvijek istim afinitetima aktera koji bi utrli sve Crnogorsko , đe god da ga ima.
1941. godine prestaje iseljavanje u Južnu Ameriku, ali pred kraj Drugog svjetskog rata u Argentinu stiže oko 400 Crnogoraca, pristalica poražene strane u ratu, a među njima i Blagoje Jovović za koga će se tek kasnije ispostaviti da je izvršio atentat na ustaškog vođu Antu Pavelića .
Crnogorci su u Argentini bili poznati kao veoma dobri radnici, prva generacija iseljenika je radila na najtežim poslovima . Bili su drvosječe, radili su na izgradnji puteva, postavljanju šina, kamenolomima, radili su i kao lučki radnici i kao radnici na građevinama . Za razliku od njih njihovi potomci II, III I IV generacija Hispanocrnogoraca su visokoobrazovani daju ogroman doprinos društvenom razvoju i javnom životu ,postajući nezaobilazni dio establišmenta u Argentini.
VREDNIJE JE “BITI ” NEGO “ IMATI”
Huan Vladimir Martinović, vizuelni umjetnik ,slikar i dizajner Crnogorskog porijekla i predsjednik Udruženja Crnogoraca iz Buenos Airesa (Colectividad Montenegrina de Buenos Aires) rođen je u provinciji Čako, Republika Argentina.
Njegov đed po ocu Savo Nikov Martinović bio je prinuđen da emigrira iz Crne Gore prije 100 godina. Bio je crnogorski oficir, rođen na Cetinju 2. avgusta 1893. Godine, u porodici Nika Jokova Martinovića i Joke rođene Matanović , tetke kralja Nikole I Petrovića Njegoša.
Savo N. Martinović je završio osnovnu školu na Cetinju, a kao stipendista kralja Nikole I upućen je na školovanje u Srbiju. U Prvom balkanskom ratu 1912/13. godine učestvovao je na Skadarskom ratištu u sastavu Primorskog odreda pod komandom Generala Mitra Martinovića. Učestvovao je i u Prvom svetskom ratu 1914/16.Uhapšen je tokom Božićnog ustanka 1919. godine, ranjen je je pokušavajući da pobjegne iz zatvora i završio je u bolnici. Uz pomoć svoje sestre od tetke kraljice Jelene Savojske, uspio je da se izvuče iz Crne Gore i izbjegne zarobljeništvo i pogubljenje. Januara 1919. pobjegao je u Medovu u Albaniji, odakle je otišao u Italiju i pridružio se Crnogorskoj vojsci u Gaeti. Bio je u sastavu Prve čete i bataljona Crnogorske vojske, prvo kao podoficir, a kasnije je unaprijeđen u poručnika Crnogorske kraljevske vojske na Fonte Amoreu.
Januara 1922. odlazi iz Napulja zajedno sa još 95 oficira i vojnika, na čelu sa Krstom Zrnovim Popovićem, u Argentinu. Bio je primoran da emigrira jer bi mu je život bio ugrožen ako bi se vratio u Crnu Goru. U Buenos Ajresu je stigao februara 1922. sa bratom Krstom i sestrom Stanicom, sa kojima je bio u Gaeti. Njegova sestra Stanica se udala za oficira Boža Bećira.
U Argentini se nastanio u predgrađu Buenos Ajresa, u Dock Sudu, oblasti u kojoj živi veliki broj Crnogorskih iseljenika. Sa bratom Krstom i još nekoliko Crnogorskih iseljenika organizovao je u crkvi parastos kralju Nikoli Petroviću-Njegošu i članovima njegove porodice. Jedna od tih komemoracija održana je 1928. u Dock Sudu, provincija Buenos Ajres.
Riješen da započne novi život daleko od voljene Crne Gore, upoznao je Jelenu Roganović, ćerku Crnogorskih emigranata, koju je oženio i imao petoro đece (II generacija) : Dragutina, Vladimira i Vasa, i 2 ćerke Danicu (Delija) i Vojislavu. Njegova đeca su brakove sklapala sa potomcima Crnogorskih, Dalmatinskih i Argentinskih doseljenika. Imao je sedmoro unučadi (IIIgeneracija) . Trenutno njegovo potomstvo ima 15 praunučadi (IV generacija ) i četvoro pra-pra unučadi (V generacija) koji žive u različitim regionima Argentine.
Savo N.Martinović sa porodicom se preselilio u Čako, provinciju sa najvećom imigracijom Crnogoraca u Argentini. Naselili su se u Kuitilipiju, naprednom gradu u centru Čaka, naseljenom slovenskim doseljenicima (Hrvatima, Crnogorcima, Česima, Bugarima itd.) Tu je otvorio hotel koji je nazvao „Jadran“ u čast mora koje kupa obale njegove zemlje. Po odlasku u penziju živio je između gradova Buenos Ajresa, Resistencije i Kuitilipija. Preminuo je 7. januara (Božić) 1975. u provinciji Čako. Sahranjen je u porodičnom panteonu groblja Kuitilipi.
Huan Vladimir Martinović sa puno ljubavi priča o svom đedu Savu “Moj đed je bio pošten čojek, pravi Crnogorac, zaljubljenik u svoju otadžbinu, svoju istoriju i kulturu svog naroda. Tu ljubav prema svojim korijenima prenio je na svoju đecu i unuke, koje je od malih nogu učio da pripadaju vječnoj zemlji Crnogorskoj . Duboku tugu u njemu je izazvalo prisjećanje na zavičaj u kome je ostavio veliki dio porodice i svega što je volio, jer nije isto biti emigrant po odluci,ili po moranju. Ta tuga ga je pratila čitavog života. Iako se dopisivao sa porodicom, nikada se nije mogao vratiti u svoju zemlju, izgovor je bio da će se vratiti samo ako može da povede ženu i đecu. To nije bilo moguće . Boljelo ga je saznanje da svoju otadžbinu neće naći slobodnu, i da ne može uživati u slobodi o kojoj je uvijek sanjao i branio je i životom kada su okolnosti to zahtijevale. Bio je pošten, čojstven čojek i veoma voljen od svih. Uživao je u porodičnim okupljanjima, đe je uvijek bilo crnogorske muzike i pjesme. Moj otac Vladimir je svirao i pjevaoizvorne Crnogorske pjesme. Đedu Savu je bilo stalo do očuvanja porodične ljubavi i sloge,u koju je sačuvao duh Crne Gore , učeći nas da je veća vrijednost „biti“ nego „imati“, zato je njegova ljubav najbolje nasleđe koje je mogao da nam ostavi.
Kada sam imao 18 godina i studirao sam u Školi likovnih umjetnosti, napravio sam portret na kome sam predstavio lik đeda Sava kao veliko drvo na kojem grane u obliku ruku miluju njeno melanholično lice i tužne oči koje gledaju ka Crnoj Gori. Te ruke simbolizuju Argentinu, ovu zemlju u kojoj je putio svoje korijene, ti korijeni smo mi, njegovi potomci, koji se trudimo da ga utješimo, a ujedno mu zahvaljujemo za njegov život i za krv crnogorsku koja teče našim venama. “
Huan Vladimir Martinović je u braku sa Silviom Anom Pavliček koja je potomak Čeha i Hrvata, nastavnicaje likovne kulture . Imaju dvoje đece: Ivana Aksela koji se školuje za koncertnog pijanistu i Aleksiju Nadiju, glumicu, pjevačicu i profesorku engleskog jezika.
Iako je tek prije par godna prvi put posjetio Crnu Goru , veći dio njegovih umjetničkih slika je sa motivima Crne Gore i bogate Crnogorske kulturne baštine . Imao je samostalne izložbe sem u Argentini i u USA , kao i Crnoj Gori. Njegove slike su našle svoj put i do Lovćenca , povezujući Crnogorce sa dva kontinenta.
Huan ističe da je njegova porodica povezana sa rođacima sa Cetinja i Podgorice, a nekoliko članova porodice je posjetilo Crnu Goru. Porodica Martinović je u Argentini dio crnogorskih udruženja čija je svrha povezivanje potomaka Crnogorskih iseljenika u Argentini , promocija Crnogorske istorije i kulture u manifestacijama koje organizuje Vlada grada Buenos Ajresa.
Sa žaljenjem zbori da nemaju crnogorsko državljanstvo,”Voljeli bi da nas Crna Gora u jednom trenutku prizna i prepozna našu emociju da mi ne samo da osjećamo, nego mi jesmo Crnogorci.” Njegovi stričevi i dalje govore jezikom koji su naučili od svojih roditelja, koriste crnogorski jezik koji se govorio prije 100 godina. Sa suprugom i grupom potomaka Huan je pohađao 2018. godine kurseve crnogorskog jezika u organizaciji Crnogorskog kolektiva iz Buenos Ajresa.
Po nekim proračunima oko 50.000 ljudi u Argentini ima crnogorsko porijeklo, ali je problem što većina njih to ni ne zna. Mnogi ne znaju đe su im se rodili babe i đedovi, što je posljedica mišljenja da su Jugosloveni i nemanja kontakta sa Crnom Gorom nakon raspada Jugoslavije.
Kao presednik Zajednice Crnogoraca u Buenos Ajresu, Huan ima nekoliko ciljeva koje želi da postigne - prvi je da Crna Gora razumije koliko je dijaspora u Južnoj Americi bitna, ali i da pomogne u očuvanju svih pripadnosti koji ih neraskidivo vežu sa Crnom Gorom.
Priču o Crnoj Gori , svom Crnogorskom porijeklu koje s ponosom ističe Huan Vladimir Martinović je završio sa riječima :"Nas politika , vjera i vjerske podjele u Crnoj Gori ne interesuju. Želimo samo da naša đeca naslijede našu ljubav prema Crnoj Gori, sačuvaju tradiciju i poštuju svoju zemlju porijekla. Moja lična želja je da cio svijet upozna Crnu Goru, vrednuje njenu kulturu i njenu milenijumsku istoriju, iz tog razloga sam prije nekoliko godina posvetio svoje vreme stvaranju slika koje prikazuju Crnogorke i Crnogorce koji su živjeli ili žive u Crnoj Gori njene pejzaže, njene boje i sve što može da pokaže istoriju jednog mirnog, ali hrabrog naroda, koji se hiljadu godina bori za svoju slobodu i nezavisnost.”
U životnoj priči Huana Vladimira Martinovića ,kao i u svim ostalim pričama Crnogorskih iseljenika u VIŠEVJEKOVNOM PUTOVANJU OD DUŠE DO SRCA se potvrđuju njihove neraskidive veze sa Crnom Gorom , jer u njihovim “ venama teče Crnogorska krv” koja im ne dozvoljava da zaborave hiljadu godišnju crnogorsku državnu i duhovnu vertikalu , što nažalost nije slučaj sa jednim dijelom njihovih sunarodnika iz njihove voljene Crne Gore koji negiraju sve Crnogorsko u Crnoj Gori, a iz ovih priča saznajemo i van nje. .
Nažalost Crna Gora i sve njene bivše “vlasti” nijesu prepoznavali neraskidivi dio Crne Gore koji po svim kontinentima čuva svoju tradiciju, istoriju i povezanost sa matičnom Crnom Gorom, sem u dijelu njihovih potreba eventualnih političkih podrški , zarad opstanka na vlasti.
Ovaj tekst, kao i sve svoje aktivnosti sa Crnogorskim iseljenicima i dijasporom završavam sa nadom da će se Crna Gora i sve neke njene buduće”vlasti” imati drugačiji pristup prema svima njima ne dijeleći ih ni po jednoj pripadnosti , otvarajući im STVARNO vrata matične države , vraćajući ih svojim korijenima u koju će moći doći kao Crnogorci , jer oni to i jesu.
Vera Kirović
Predsjednica Asocijacije dijaspore Crne Gore

Gracias Vera por esta publicación. Gracias por compartir la historia de los emigrantes montenegrinos alrededor del mundo.

Juan Vladimir Martinovich 

XII – CIEN AÑOS DE UN VIAJE AL ALMA, AL CORAZÓN...

EMIGRANTES MONTENEGRINOS QUE EN TIERRAS EXTRAÑAS NO RENUNCIARON A SU ORIGEN…
“Argentina nos dio todo, pero nos gustaría que Montenegro reconozca que también somos montenegrinos.”
Para todos sus emigrantes, su patria, su ascendencia, fue y sigue siendo la “patria”, en ella está el amor al propio origen, la conciencia nacional, las costumbres y tradiciones de Montenegro, nunca renunciaron a su origen, a las cualidades montenegrinas.
Este viaje de un siglo al alma, al corazón, surgió del respeto hacia todos ellos y de la emoción que nos atraviesa y nos unen con lazos inquebrantables que hacen eterno a Montenegro.
Argentina les dio un hogar, paz, trabajo, una vida digna a todos ellos.
La emigración de montenegrinos a Argentina comenzó en el siglo XVII. En 1798, Jovan Gojković de Herceg Novi emigró a Argentina para comerciar. Los primeros inmigrantes montenegrinos fueron marineros de la Bahía de Kotor que adquirieron habilidades de navegación en la Escuela Marítima de Perast. Los barcos de los famosos capitanes de Boka desembarcaron primero en Buenos Aires, porque como marineros y capitanes buscaban empleo en los ríos y costas sudamericanas. Los grupos más grandes de emigrantes montenegrinos llegan después de la Primera Guerra Mundial, cuando Estados Unidos introdujo cuotas anuales para inmigrantes y cuando se restringió su entrada a América del Norte.
En 1870, en Buenos Aires, Dušan Radonjić, originario de Njeguš, se convirtió en propietario del diario "El Ekonomista", y su hijo Juan es hoy un conocido político y empresario. Petar Zambelić, un capitán de Luštica, fue el primer guía en pasar por Tierra del Fuego.
Uno de los marineros de Boka fue el Capitán Miloš Vukasović (1842-1908). En 1870 fundó la compañía de vapores "La Platense", en Buenos Aires, que se convirtió en una de las más importantes de América del Sur. Además de la navegación, Vukasović también diseñó barcos propios para otras empresas. Además, desempeñó importantes funciones diplomáticas. Durante muchos años fue Cónsul General Honorario de Montenegro en Argentina y Cónsul General del Gobierno de Rusia en Argentina.
A principios del siglo XIX, una gran cantidad de emigrantes montenegrinos llegaron a América del Sur y se instalaron en Rosario, localidad de la margen occidental del río Paraná en la provincia de Santa Fe, luego en la provincia de Chaco y General Madariaga, en el que operaban las asociaciones montenegrinas "Zeta" y "Njegos". 1908 se funda en Tandil la primera sociedad montenegrina de ayuda mutua. Hasta el comienzo de la Primera Guerra Mundial, el número de emigrantes montenegrinos no era grande. El censo argentino de 1914 identifica a 1.575 montenegrinos.
La inmigración más masiva de montenegrinos a la Argentina comenzó después de 1918, es decir, en el período de 1919 a 1925, y se prolongó hasta el comienzo de la Segunda Guerra Mundial. Estos son los primeros refugiados políticos que, luego del exilio del Rey Nicolás I, emigraron a la Argentina, no aceptando que Montenegro se extinguiera en su hogar centenario, oponiéndose a la unificación con Serbia.
Las feroces divisiones políticas en Montenegro durante las décadas de 1920 y 1930 se extendieron a los montenegrinos en Argentina. Las divisiones eran entre montenegrinos que estaban "por el Rey y Montenegro" y otros que estaban por el recién formado Reino de los serbios, croatas y eslovenos, ambos porque en esta lejana tierra estaban dirigidos unos contra otros y no podían prescindir el uno del otro.
Muchos otros procesos sociales que tuvieron lugar en Montenegro (en detrimento de los montenegrinos) tuvieron un impacto significativo en los emigrantes montenegrinos, no solo en Argentina, sino en todas las comunidades de emigrantes y aún tienen un gran impacto. En 1938, en Machagai provincia de Chaco, se construyó la Iglesia ortodoxa montenegrina de San Nicolás, que, como muchas otras, pasaron a manos de la Iglesia ortodoxa serbia (2012).
En 1941 se detuvo la emigración a América del Sur, pero antes del final de la Segunda Guerra Mundial, llegaron a la Argentina unos 400 montenegrinos, partidarios del bando vencido en la guerra, y entre ellos Blagoje Jovović, quien luego resultaría haber asesinado al líder Ustasha Ante Pavelic.
Los montenegrinos eran conocidos en Argentina como muy buenos trabajadores, la primera generación de emigrantes trabajaba en los trabajos más difíciles. Eran leñadores, trabajaban en la construcción de carreteras, tendido de rieles, canteras, trabajaban tanto como trabajadores portuarios como albañiles. A diferencia de ellos, sus descendientes de la 2da, 3ra y 4ta generaciones de hispanomontenegrinos son altamente educados y hacen un enorme aporte al desarrollo social y a la vida pública, convirtiéndose en parte ineludible del establishment en Argentina.
ES MAS VALIOSO “SER” QUE “TENER”
Juan Vladimir Martinović, artista visual, pintor y diseñador de origen montenegrino y presidente de la Asociación de Montenegrinos de Buenos Aires (Colectividad Montenegrina de Buenos Aires) nació en la provincia de Chaco, Argentina.
Su abuelo paterno, Savo Nikov Martinović, se vio obligado a emigrar de Montenegro hace 100 años. Fue un oficial montenegrino, nacido en Cetinje el 2 de agosto de 1893, en la familia de Niko Jokov Martinović (primo hermano del rey Nikola I Petrović Njegoš) y Joke Matanović.
Savo N. Martinović terminó la escuela primaria en Cetinje y, como becario del rey Nikola I, fue enviado a estudiar a Serbia. En la Primera Guerra de los Balcanes 1912/13 participó en el campo de batalla de Skadar como parte del Destacamento Costero bajo el mando del General Mitar Martinović. También participó en la Primera Guerra Mundial 1914/16. Fue detenido durante el Levantamiento de Navidad de 1919, resultó herido al intentar escapar de la prisión y acabó en el hospital. Con la ayuda de su prima la reina de Italia Jelena de Saboya (Jelena Petrovic Njegos), logró escapar de Montenegro y evitar el cautiverio y la ejecución.
En enero de 1919, huyó a Medova en Albania, desde donde pasó a Italia y se unió al ejército montenegrino en Gaeta. Formó parte de la Primera Compañía y Batallón del Ejército de Montenegro, primero como suboficial y luego ascendido a teniente del Ejército Real de Montenegro en Fonte Amore.
En enero de 1922, partió de Nápoles junto con otros 95 oficiales y soldados, dirigidos por Krsto Zrnov Popovic, hacia Argentina. Se vio obligado a emigrar porque su vida correría peligro si regresaba a Montenegro. Llegó a Buenos Aires en febrero de 1922 con su hermano Krsto y su hermana Stanica, con quienes estuvo en Gaeta. Su hermana Stanica se casó con el oficial Božo Bećir.
En Argentina se instaló en los suburbios de Buenos Aires, en Dock Sud, zona donde vivían una gran cantidad de emigrantes montenegrinos. Con su hermano Krsto y varios otros emigrantes montenegrinos, organizó un servicio conmemorativo en la iglesia para el rey Nikola Petrović-Njegoš y miembros de su familia. Una de estas conmemoraciones se realizó en 1928 en Dock Sud, Provincia de Buenos Aires.
Decidido a comenzar una nueva vida lejos de su amado Montenegro, conoció a Jelena Roganović, la hija de emigrantes montenegrinos, con quien se casó y tuvo cinco hijos (II generación): Dragutín, Vladimir y Vaso, y 2 hijas Danica (Delia) y Vojislava . Sus hijos se casaron con descendientes de inmigrantes montenegrinos, dálmatas y argentinos. Tuvo siete nietos (III generación). Actualmente, sus hijos tienen 15 bisnietos (IV generación) y cuatro tataranietos (5ta generación) viviendo en diferentes regiones de Argentina.
Savo N. Martinović y su familia se mudaron a Chaco, la provincia con la mayor inmigración de montenegrinos en Argentina. Se establecieron en Quitilipi, una ciudad pujante en el centro de la provincia, habitada por inmigrantes eslavos (croatas, montenegrinos, checos, búlgaros, etc.). Luego de jubilarse, vivió entre las ciudades de Buenos Aires, Resistencia y Quitilipi. Murió el 7 de enero (día en que se conmemora la Navidad ortodoxa) de 1975 en la provincia del Chaco. Fue enterrado en el panteón familiar del cementerio de Quitilipi.
Juan Vladimir Martinović habla de su abuelo Savo con mucho cariño: “Mi abuelo era un hombre honesto, un montenegrino auténtico, amante de su patria, su historia y la cultura de su pueblo. Ese amor por sus raíces supo transmitir a sus hijos y nietos, a quienes nos enseñó desde muy pequeños que pertenecíamos a una tierra eterna llamada Montenegro. Le producía una profunda tristeza recordar a su patria, allí había dejado a gran parte de su familia y todo lo que amaba, porque no es lo mismo ser emigrante por decisión, que por obligación.
Esa tristeza lo acompañó toda su vida. Aunque mantuvo correspondencia con su familia, nunca pudo regresar a su país, la excusa era que regresaría solo si podía llevarse a su esposa e hijos, pero no fue posible. Quizás le dolía saber que no encontraría libre a su patria, gozando de esa libertad con la que siempre había soñado y defendido con su vida cuando las circunstancias lo exigían.
Era un hombre de palabra, honesto, justo y muy querido por todos. Disfrutaba de las reuniones familiares, donde siempre había música y canciones montenegrinas. Mi padre, Vladimir, tocaba y cantaba canciones montenegrinas originales. Savo se preocupó por resguardar el amor y la armonía familiar, en la que preservó el espíritu de Montenegro, enseñándonos que más valor tiene el “ser” que el “tener”, por lo que su amor es el mejor legado que nos pudo dejar.
Cuando tenía 18 años y estudiaba en la Escuela de Bellas Artes, realicé un retrato en el que presenté la figura de mi abuelo Savo como un gran árbol en el que las ramas en forma de manos acarician su rostro melancólico y sus ojos tristes mirando a Montenegro. Esas manos simbolizan Argentina, ese país donde echó sus raíces, esas raíces somos nosotros, sus descendientes, que tratamos de consolarlo, y al mismo tiempo le agradecemos por su vida y por la sangre montenegrina que corre por nuestras venas.”
Juan Vladimir Martinović está casado con Silvia Ana Pavliček, descendiente de checos y croatas, y profesora de artes visuales. Tienen dos hijos: Ivan Axel, quien estudia para ser concertista de piano, y Alexia Nadia, actriz, cantante y profesora de inglés.
Aunque visitó Montenegro por primera vez hace solo unos años, la mayoría de sus pinturas tienen motivos de Montenegro y representan el rico patrimonio cultural montenegrino. Ha tenido exposiciones individuales en Argentina, EEUU, así como en Montenegro y Serbia. Sus pinturas también llegaron a Lovćenac, conectando a los montenegrinos con dos continentes.
Juan señala que su familia está conectada con parientes de Cetinje y Podgorica, y varios miembros de la familia visitaron Montenegro. La familia Martinović forma parte de asociaciones montenegrinas en Argentina, cuyo objetivo es conectar a los descendientes de emigrantes montenegrinos en Argentina, para promover la historia y cultura montenegrina en eventos organizados por el Gobierno de la Ciudad de Buenos Aires.
Dice con pesar que no tienen ciudadanía montenegrina: “Nos gustaría que Montenegro reconociera en algún momento que somos montenegrinos”. Sus tíos todavía hablan el idioma que aprendieron de sus padres, usando el idioma montenegrino hablado hace 100 años.
En 2018, junto a su esposa y un grupo de descendientes, Juan asistió a cursos de lengua montenegrina organizados por la Colectividad Montenegrina de Buenos Aires.
Según algunas estimaciones, unas 50.000 personas en Argentina son de origen montenegrino, pero el problema es que la mayoría ni siquiera lo sabe. Muchos no saben dónde nacieron sus abuelos, lo que trae como consecuencia la opinión de que son yugoslavos, y la falta de contacto con Montenegro tras la desintegración de Yugoslavia hizo más difícil el descubrimiento de sus raíces montenegrinas.
Como presidente de la Comunidad de Montenegrinos en Buenos Aires, Juan tiene varios objetivos que quiere lograr: el primero es que Montenegro entienda cuán importante es la diáspora en América del Sur, pero también ayudar a preservar todas las afiliaciones que los unen a Montenegro.
Juan Vladimir Martinović finalizó la historia de su origen montenegrino, que señala con orgullo, con estas palabras: "No estamos interesados en la política, la religión y las divisiones religiosas en Montenegro. Solo queremos que nuestros hijos hereden nuestro amor por Montenegro, preservar la tradición y el respeto hacia las raíces. Mi deseo personal es que todo el mundo conozca Montenegro, aprecie su cultura y su historia milenaria, por lo que hace unos años dediqué mi tiempo a crear imágenes que representaran a los montenegrinos que vivían o aún viven en Montenegro y sus paisajes, sus colores y todo lo que pueda mostrar la historia de una nación pacífica pero valiente, que lleva mil años luchando por su libertad e independencia”.
La historia de vida de Juan Vladimir Martinović, así como todas las demás historias de emigrantes montenegrinos en el CIEN AÑOS VIAJE AL ALMA, AL CORAZÓN confirma sus lazos inquebrantables con Montenegro, porque en sus venas corre "sangre montenegrina" que no les permite olvidar los mil años del Estado montenegrino. Lamentablemente no es el caso de algunos de sus compatriotas de su amado Montenegro que niegan todo lo que representa a Montenegro viviendo en Montenegro, por lo tanto estas historias nos enseñan, desde afuera, a valorar los nuestro.
Desafortunadamente, Montenegro y todas sus "autoridades" anteriores no reconocieron la parte indisoluble de Montenegro con su diáspora, la que conserva su tradición, historia y conexión con su patria en todos los continentes.
Termino este texto, así como todas mis actividades con los emigrantes montenegrinos y la diáspora, con la esperanza de que Montenegro y algunas de sus futuras "autoridades" tengan un enfoque diferente para todos ellos sin dividirlos por ninguna afiliación, REALMENTE abriendo la puerta a su país de origen, devolviéndolos a sus raíces donde podrán venir como montenegrinos, porque lo son.
Vera Kirović
Presidente de la Asociación de la Diáspora de Montenegro